Rabu, 24 April 2019
Voor het eerst massale vaccinatie tegen malaria in Malawi, Ghana en Kenia ...
‘Een mijlpaal voor inentingen, malariabeheersing en de volksgezondheid’, noemt hoofd vaccinaties Kate O’Brien van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) het. In Malawi gaat voor het eerst in de geschiedenis een massale vaccinatiecampagne van start tegen malaria, de muggenziekte die jaarlijks haast een half miljoen kinderen doodt. Ghana en Kenia volgen de komende weken.
Uiteindelijk moeten in totaal 360 duizend kinderen per jaar worden ingeënt tegen de dodelijke infectieziekte. Volgens experts moeten we echter geen wonderen verwachten. ’s Werelds eerste malariavaccin beschermt namelijk nog niet de helft van alle ingeënte kinderen, en heel jonge zuigelingen hebben er niets aan. Hoewel het vaccin officieel nog in onderzoek is, wordt het opgenomen in het bestaande inentingsprogramma.
Het vaccin, voluit ‘RTS,S/AS01’, werd vier jaar geleden al goedgekeurd door de Europese geneesmiddelenautoriteit EMA. Tests op zestienduizend Afrikaanse kinderen wezen uit dat de inenting veilig is en ongeveer 40 procent van alle jonge kinderen tussen de vijf en de zeventien maanden beschermt tegen de parasitaire infectie die malaria geeft. Van iedere tien levensbedreigende gevallen voorkomt het vaccin er ongeveer drie.
Dat het vaccin niet beter werkt, komt doordat de malariaparasiet zo veelzijdig is. Vaak werkt hij ‘om het vaccin heen’. Bovendien zijn Afrikaanse kinderen vaak niet optimaal gezond: na inenting springt hun immuunsysteem dikwijls niet meteen goed in het gelid. ‘Het vaccin is een aanvullend middel’, aldus de WHO in een verklaring. ‘Toe te voegen aan het pakket van aanbevolen maatregelen, zoals het gebruik van met insecticide behandelde klamboes, de bestrijding van muggen binnenshuis en tijdig testen voor en behandelen van malaria.’
Maar met die armslagen erbij is het malariavaccin wel degelijk een doorbraak van jewelste, stellen experts. ‘Dit vaccin heeft de potentie om tienduizenden kinderlevens te redden’, aldus directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus van de WHO. Naar een vaccin tegen de muggenziekte wordt al zeker dertig jaar serieus gezocht, en RTS,S is momenteel het enige beschikbare vaccin. De ontwikkeling van de inenting, door een internationaal verband van overheden, non-profitorganisaties en farmacieconcern GlaxoSmithKline, kostte ongeveer 1,1 miljard euro. GlaxoSmithKline stelt tien miljoen doses van het vaccin gratis beschikbaar. Ieder kind moet eigenlijk vier prikken krijgen.
De afgelopen vijftien jaar wist de WHO de sterfte aan malaria al behoorlijk terug te dringen met andere maatregelen, maar de laatste jaren stokt de vooruitgang en gaat de sterfte in sommige gebieden zelfs weer omhoog. In Afrika beneden de Sahara komen jaarlijks nog altijd zo’n 250 duizend kinderen om door de infectieziekte.
Onder meer in Nederland wordt gewerkt aan andere vaccins tegen de muggenziekte, gebaseerd op een ander moleculair mechanisme. Het zal echter waarschijnlijk nog jaren duren voordat dergelijke vaccins klaar zijn voor grootschalige inzet.
De resultaten van de huidige campagne worden naar verwachting in 2023 bekendgemaakt.
